Muzeum na Wawelu
Muzeum Katedralne im. Jana Pawła II położone jest na wzgórzu Wawelskim między Bramą Wazów a dawnym budynkiem Zamkowego Seminarium Duchownego. Mieści się w Domu Katedralnym, budynku scalonym z dwóch XIV-wiecznych domów. Część wschodnia, przyległa do Bramy Wazów, to dawna kamienica zbudowana za czasów Kazimierza Wielkiego, od XVI wieku należąca do kolegium rorantystów kaplicy Zygmuntowskiej. Część zachodnia to dawny Dom Gotycki – siedziba kolegium mansjonarzy katedralnych sprawujących liturgię w kaplicy Mariackiej.
W 1901 roku oba budynki odkupiła Kapituła Katedralna na Wawelu w celu przechowywania zabytków pochodzących z Katedry Wawelskiej. Ich gruntowną restaurację przeprowadzili dwaj wybitni architekci – prof. Sławomir Odrzywolski oraz prof. Zygmunt Hendel. W 1906 roku z inicjatywy Księcia Kardynała Jana Puzyny w budynkach tych założono Muzeum Diecezjalne. Fakt ten upamiętniono płytą marmurową, znajdującą się obecnie nad wejściem do budynku.
Ekspozycja obejmuje najstarsze i najważniejsze regalia polskie oraz przedmioty związane z kultem religijnym: wyroby rzemiosła artystycznego, tkaniny, obrazy i rzeźby pochodzące z fundacji królewskich, biskupich i szlacheckich, należące do najcenniejszych pamiątek Narodu Polskiego. Zaprezentowano na niej najcenniejsze obiekty z różnych epok rezygnując niejednokrotnie z chronologii czasowej na rzecz wartości historycznej i artystycznej prezentowanych dzieł.
Na zdjęciu obok przedstawiona jest katedra biskupa Gembickiego, na której znajdują się sylwetki świętych Piotra i Pawła. Jest to jedyna oryginalna, zachowana katedra na Wawelu. Ponad nią znajduje się baldachim, który jest pamiątką z najbardziej uroczystej koronacji jaka miała miejsce w Katedrze na Wawelu. 17 stycznia 1734 roku ukoronowano Augusta III. Na tę okazję Jan Sebastian Bach skomponował „Gloria” i „Kyrie”, wchodzące w skład mszy h- moll.
Groby Królewskie
Katedra Wawelska, to miejsce pochówku polskich monarchów. Początkowo królów chowano w komorach grobowych znajdujących się pod posadzką. Pierwszym, który spoczął na Wawelu był król Władysław Łokietek. Począwszy od króla Kazimierza Jagiellończyka ustalił się zwyczaj grzebania królów w osobnych kaplicach dobudowanych do Katedry. Jako pierwsza powstała Kaplica Świętokrzyska bogato zdobiona dekoracją malarską przez malarzy ruskich, ze wspaniałym nagrobkiem króla Kazimierza Jagiellończyka wyrzeźbionym przez Wita Stwosza, uznawanym za arcydzieło sztuki późnogotyckiej. Wyjątkowym nagrobkiem jest nagrobek króla Jana Olbrachta w niezwykłej renesansowej oprawie architektonicznej w formie antycznego łuku triumfalnego zaprojektowanej przez Franciszka Florentczyka, który wystawiła królowi jego matka – królowa Elżbieta Rakuszanka.
Wśród licznych kaplic Katedry Wawelskiej na szczególną uwagę zasługuje kaplica ufundowana przez króla Zygmunta I Starego zwana Zygmuntowską. Zaprojektowana przez włoskiego mistrza Bartolomeo Berrecci i wykonana w latach 1519-1533 przez rzeźbiarzy włoskich stanowi perłę renesansu Europy Środkowej. Jednak sam Król Zygmunt I Stary oraz jego następcy wraz z członkami królewskich rodzin są pochowani w podziemnych kryptach katedralnych. Większość znajdujących się tam trumien i sarkofagów królewskich to prawdziwe arcydzieła sztuki odlewniczej takie jak sarkofagi Zygmunta Augusta, Stefana Batorego i Zygmunta III oraz złocone miedziane trumny Władysława IV oraz jego żony Cecylii Renaty. Ostatnie nagrobki królewskie – króla Michała Korbuta Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego wzniesiono w połowie XVIII wieku z fundacji Księcia Michała Kazimierza Radziwiłła.
Muzeum Archidiecezjalne
Muzeum Archidiecezjalne Kardynała Karola Wojtyły w Krakowie od roku 1994 swe zbiory prezentuje na ul. Kanoniczej 19-21. Jednak początki Muzeum sięgają roku 1906 i łączą się z historią powstania wawelskiego Muzeum Katedralnego. Wtedy to bowiem usankcjonowana została przez kard. Jana Puzynę myśl o stworzeniu jednego muzeum, którego głównym zadaniem miała być opieka nad dziełami sztuki sakralnej i które obejmować miało zarówno zbiory katedralne, jak i z terenów Archidiecezji Krakowskiej. Ostatecznie dopiero w 1993 r. zadecydowano o powołaniu Muzeum Archidiecezjalnego przy ul. Kanoniczej 19-21, jednak dzieła sztuki obu instytucji są ze sobą ściśle powiązane.
Otwarcie Muzeum Archidiecezjalnego (od roku 2005 noszącego imię kardynała Karola Wojtyły) nastąpiło w 1994 r. Muzeum posiada dwie zasadnicze kategorie zbiorów. Pierwsza wiąże się przede wszystkim z obiektami sztuki sakralnej z terenów Archidiecezji Krakowskiej. Są to dzieła rzeźby, malarstwa, rzemiosła artystycznego. Muzeum szczególną troską otaczało (i otacza) dzieła, których fizyczne istnienie było zagrożone (zły stan zachowania obiektu, niemożność zapewnienia należytych warunków przechowywania, niepewność co do pochodzenia i wiążące się z tym trudności natury administracyjnej).
Najcenniejszym dziełem w Muzeum są drewniane tablice z Dębna Podhalańskiego – najstarszy przykład malarstwa tablicowego w Małopolsce. Urodą wyróżnia się figura Madonny z Dzieciątkiem z Ludźmierza, której francuskie pochodzenie tłumaczy pełne wdzięku ujęcie. Techniki złotnicze można podziwiać na m.in. na gotyckim kielichu z emaliowanymi przedstawieniami apostołów.
Jednak także sztuka nowożytna jest dobrze reprezentowana na ul. Kanoniczej, np. Zwiastowanie Giambattisty Pittoniego zachwyca lekkością ujęcia tematu.
Drugą kategorią zbiorów są te wiążące się z osobą Karola Wojtyły. Dobro zbiorów archidiecezjalnych było przedmiotem wielkiej troski arcybiskupa, a następnie kardynała Wojtyły, który – nie mogąc jeszcze o tym wiedzieć – mieszkał przez 16 lat w przyszłej siedzibie Muzeum. Tu też trafiły jego przedmioty osobiste (stroje i szaty kapłańskie i biskupie, stroje i sprzęty turystyczne, przedmioty biurowe czy dary otrzymane od diecezjan) i dokumenty (m.in. nominacje: biskupia, arcybiskupia i kardynalska), które wiążące się z tą wyjątkową postacią. Dary papieskie także znalazły tu swoje miejsce schronienia. W skromnym pokoju z oryginalnymi sprzętami, w którym Karol Wojtyła mieszkał jako ksiądz można odczuć jeden z etapów długiej drogi jaką musiał przebyć przyszły papież do Stolicy Piotrowej.
Jednym z zadań Muzeum jest promocja współczesnej sztuki sakralnej. Dlatego też oprócz ekspozycji stałej, prezentowane są również wystawy czasowe, które oglądać można w średniowiecznych piwnicach.
Muzeum Archidiecezjalne Kardynała Karola Wojtyły
ul. Kanonicza 19-21
31-002 Kraków
tel. 12 421 89 63
e-mail: kontakt@archimzeum.pl
Godziny otwarcia:
wtorek-niedziela 10.00-17.00 (ostatnie wejście 16.30)
poniedziałki nieczynne